Korte notitie over waanzin

Volgens de filosoof Anarchronicon is waanzin een maatschappelijk bepaald gegeven. Elke samenleving en elke tijd heeft zo zijn eigen opvattingen van wat onder de noemer geestelijk ziek valt, en wat niet. In het ene land vinden ze discriminatie ziek, in het andere land vindt de paus homoseksuelen ziek. Volgens Anarchronicon is de plaatselijke opvatting van geestelijke stoornis niet alleen van het toeval en de gewoontes afhankelijk, maar vooral ook van de hiërarchielijn en de productiemethodes in een land. In een voorchristelijke setting, zoals bij de Kelten rond 300 na Christus, werd niemand als gek beschouwd. Mensen die leden aan waanvoorstellingen en geen begrijpelijke zin meer uit konden brengen, werden door hen niet gezien als gek, maar als aangeraakt door de goden. Nogal logisch, zegt Anarchronicon: "Deze maatschappij werd beheerst door de kaste van de druïden, door priesters dus, die zeer chaotische goden en godinnen aanhingen. Het leven was voor hen niet logisch, maar zo grillig als de godinnen zelf." De druïden waren zeer overheersend aanwezig in de maatschappij met hun geloof. Ze bepaalden waar er gezaaid werd, wanneer het tijd was voor de oogst, wie er koning werd; er was in die tijd geen mogelijkheid tot leven zonder dat de godinnen er op de een of andere manier hun chaotische invloed op hadden. In deze magische wereld van onlogica bestonden geen gekken, omdat veel van wie wij waanzinnig noemen even onbegrijpelijk gedrag vertonen als de goden zelf. Ze werden dus als medium gezien.

In onze huidige samenleving, of liever gezegd, in ons huidig spektakel, is de productie en consumptie niet afhankelijk van een chaotisch geloof, maar van techniek. De techniek is op haar beurt weer afhankelijk van de wetenschap. Wij geloven alleen in wat empirisch valt aan te tonen, en met enige moeite ook nog wel in wat logisch valt te beredeneren. De wereld is in feite heel simpel, alles is oorzaak en gevolg en valt te verklaren. Wij beschouwen alles als gek wat daarmee in tegenspraak is. Mensen die niet in staat (willen) zijn om het tempo van de machine bij te houden, of die niet op een logische wijze kunnen communiceren in onze informatiemaatschappij, hebben een geestelijke ziekte, die kan variëren van burn-out tot volledig gestoord. In Nederland wordt hier ongeveer een op de vijftien mensen toe gerekend. Anarchronicon, een van de meest in het oog springende en controversiële filosofen van de laatste tijd, ziet dit als iets belachelijks. In de meeste gevallen is het volgens hem niet de gek die ziek is, maar de maatschappij die de gek maakt.
Anarchronicon sluit zijn betoog dan ook af met de woorden: (…) "het wordt tijd om de normaliteit te problematiseren."

© by Anarchronicon

Terug naar Inleiding